LECZENIE RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO
Metoda leczenia, którą zastosuje się u danego pacjenta, będzie zależała od stanu ogólnego i wieku pacjenta, wyników wszystkich wykonanych badań, stopnia zaawansowania choroby, rodzaju raka.
Są trzy podstawowe metody leczenia raka gruczołu krokowego: leczenie chirurgiczne, radioterapia i hormonoterapia. Leczenie chirurgiczne i radioterapia są metodami, które można stosować zamiennie we wczesnych stopniach zaawansowania raka gruczołu krokowego. W zaawansowanym raku stosuje się radioterapię i hormonoterapię.
Leczenie chirurgiczne - jest leczeniem regionalnym, stosuje się je u pacjentów, u których rak jest we wczesnym stopniu zaawansowania. Celem leczenia chirurgicznego jest usunięcie guza nowotworowego. W czasie operacji niezbędne jest usunięcie gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych i węzłów chłonnych miednicy małej gdzie w pierwszej kolejności powstają przerzuty.
Radioterapia czyli leczenie promieniami - podobnie jak operacja jest leczeniem regionalnym tzn. obejmującym dokładnie ograniczony obszar. Leczenie polega na napromienianiu wyznaczonego obszaru wiązką promieniowania jonizującego wytwarzanego w specjalnej aparaturze. Celem tego leczenia jest zniszczenie komórek nowotworowych znajdujących się w obrębie gruczołu krokowego oraz w węzłach chłonnych miednicy małej. Leczenie jest skomplikowane ale nie wymaga pobytu w szpitalu. Zazwyczaj każdy pacjent jest napromieniany codziennie po kilka minut przez 6-7 tygodni.
Hormonoterapia - polega na podawaniu leków hormonalnych doustnie, domięśniowo lub podskórnie. Celem tego leczenia jest zablokowanie dostępu hormonów własnych pacjenta do komórek rakowych. Hormonoterapia jest leczeniem systemowym, ukierunkowanym głównie na chorobę w stadium uogólnienia tzn u pacjentów, u których obecne są przerzuty czyli w najwyższym IV stopniu zaawansowania. Ale hormonoterapia jest stosowana również jako leczenie wspomagające w skojarzeniu z radioterapią lub leczeniem operacyjnym.
WYBÓR METODY LECZENIA
Wybór metody leczenia odpowiedniej dla danego pacjenta zależy od stopnia zaawansowania choroby, stanu ogólnego i wieku pacjenta oraz wyników wszystkich wykonanych badań. U większości pacjentów stosuje się różne kombinacje wymienionych sposobów leczenia Najczęstszymi kombinacjami są: hormonoterapia, następnie napromienianie lub leczenie operacyjne, a dopiero po nim napromienianie. Kombinacji jest tyle ilu jest pacjentów. Jest to tzw. indywidualizacja leczenia co oznacza, że każdy pacjent jest leczony według indywidualnego, dla niego dobranego programu.
EFEKTY UBOCZNE LECZENIA
Nie ma leczenia bez efektów ubocznych. Agresywna choroba, a taką chorobą jest rak wymaga agresywnego leczenia. Im bardziej agresywne jest leczenie, tym większa jest możliwość wystąpienia efektów ubocznych.
Efekty uboczne mogą występować w różnym okresie - podczas leczenia oraz w różnym czasie po jego zakończeniu. Są efekty uboczne, które występują u wszystkich pacjentów leczonych tą metodą, a więc można je przewidywać. Można też zapobiegać wystąpieniu niektórych efektów ubocznych. Dzięki zapobieganiu można zmniejszyć nasilenie reakcji ubocznej, skrócić czas jej trwania lub opóźnić jej wystąpienie. Moment pojawienia się, czas trwania i nasilenie objawów ubocznych zależą od bardzo wielu czynników. Najważniejsze z nich to: za awansowanie choroby, stan ogólny i wiek pacjenta. W trakcie leczenia raka nie można ograniczyć się jedynie do leczenia samego guza. Nie ma jeszcze takich badań, które pozwoliłyby w 100% wyznaczyć granicę tkanek nowotworu i tkanek zdrowych. Nie można więc w trakcie leczenia ograniczyć się jedynie do obszaru widocznego guza, gdyż bardzo często w tkankach okolicznych takich jak pęcherzyki nasienne, naczynia krwionośne, naczynia chłonne, węzły chłonne, włókna nerwowe są obecne komórki raka.
Po operacji, która polega na usunięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi i okolicznymi węzłami chłonnymi, u większości chorych dochodzi do zaburzeń polegających na nie trzymaniu moczu i obniżeniu potencji. U niektórych pacjentów zaburzenia te częściowo się wycofują, ale dla większości są one problemami trwałymi.
Po radykalnej radioterapii również mogą wystąpić problemy z trzymaniem moczu ale mają one mniejsze nasilenie i występują u mniejszej liczby pacjentów. Podobnie problemy z potencją występują u mniejszej liczby chorych niż po operacji. Po radioterapii mogą natomiast wystąpić objawy podrażnienia pęcherza i odbytnicy. Są to narządy położone w bezpośrednim sąsiedztwie gruczołu krokowego i dlatego część promieniowania podawanego na gruczoł dochodzi również do tych narządów. Podrażnienie pęcherza może się objawiać częstszym oddawaniem moczu i pieczeniem w cewce moczowej. Dolegliwości te występują jedynie u części pacjentów. Pojawiają się w drugiej połowie leczenia promieniami i ustępują w kilka tygodni po jej zakończeniu. Podrażnienie odbytnicy występuje u niewielu pacjentów. Objawia się najczęściej bolesnymi parciami na stolec i rzadziej biegunkami. Te problemy występują zwykle pod koniec leczenia i ustępują po jego zakończeniu. W trakcie radioterapii może występować na skórze reakcja objawiająca się jej zaczerwienieniem i podrażnieniem. Szczególnie wrażliwym miejscem jest szpara pośladkowa. Przed rozpoczęciem leczenia promieniami każdy pacjent jest informowany o tym jak należy się zachowywać w czasie radioterapii, aby jak najbardziej zmniejszyć objawy uboczne. Głównie są to informacje jaką stosować dietę, jak dbać o skórę okolic napromienianych. Do tych zaleceń należy się bezwzględnie stosować, a gdy wystąpią problemy należy się zwrócić do lekarza prowadzącego leczenie. Ustępowanie objawów ubocznych przebiega inaczej u każdego pacjenta. Na całkowite ustąpienie podrażnień skóry, pęcherza i odbytnicy można liczyć w 3 - 4 tygodnie po zakończeniu napromieniania.
Leczenie hormonalne to leczenie środkami farmaceutycznymi, które powodują szybki spadek poziomu męskiego hormonu - testosteronu. Towarzyszące objawy to: przybór wagi, powiększenie piersi, uderzenia gorąca, zaburzenia potencji. Wszystkie te objawy ustępują po zakończeniu leczenia.