Rak jelita grubego
EFEKTY UBOCZNE LECZENIA
Nie ma leczenia bez efektów ubocznych. Im bardziej agresywne jest leczenie, tym większa możliwość wystąpienia efektów ubocznych. Agresywność leczenia jest zawsze dostosowana do agresywności choroby. To że rak jest chorobą bardzo agresywną, wiedzą wszyscy. Bardzo agresywna choroba musi być leczona bardzo agresywnymi metodami. Efekty uboczne mogą się pojawić w różnym okresie podczas leczenia i po jego zakończeniu.
Są efekty uboczne, które występują u wielu pacjentów i można je przewidywać. Można też zapobiegać wystąpieniu niektórych z nich. Dzięki zapobieganiu można zmniejszyć nasilenie reakcji ubocznej lub opóźnić jej wystąpienie. Czasem w wyniku zastosowania pewnych działań zapobiegawczych efekty uboczne mogą w ogóle nie wystąpić. Moment wystąpienia, czas trwania i nasilenie objawów ubocznych zależą od bardzo wielu czynników. Najważniejsze z nich to zaawansowanie choroby, stan ogólny i wiek pacjenta.
Po operacji w czasie której została usunięta odbytnica pacjent jest uczony przez personel jak należy obsługiwać sztuczny odbyt, jakiego sprzętu używać, jak wybrać najlepszy sprzęt. Dobrze dobrany sprzęt pozwala na uzyskanie pełnego komfortu przez pacjenta, co pozwala na prowadzenie normalnego życia, a nawet powrót do pracy.
W czasie radioterapii często występuje na skórze pacjenta reakcja polegająca na zaczerwienieniu i podrażnieniu. To powoduje zwiększoną wrażliwość skory na działanie czynników zewnętrznych takich jak ocieranie przez odzież, drapanie, zbyt wysoka temperatura, np. w czasie opalania się na słońcu, zbyt niska temperatura, kosmetyki - kremy, woda środki odkażające. Najlepiej więc wykluczyć wyżej wymienione czynniki w czasie leczenia promieniami.
W czasie radioterapii może wystąpić biegunka. Występowanie biegunki można ograniczyć stosując się do zaleceń dietetycznych, o których każdy pacjent rozpoczynający radioterapię jest informowany przez lekarza.
Najważniejszą wskazówką jest stosowanie diety lekko strawnej. Brak apetytu będący konsekwencją choroby jest dodatkową przyczyną pogarszania się stanu pacjenta. Człowiek przewlekle chory lub poddany długotrwałej rehabilitacji po leczeniu, zużywa zgromadzone w ustroju rezerwy energetyczne. W efekcie dochodzi do ogólnego osłabienia, a czasem nawet wyniszczenia organizmu, co bardzo obniża odporność osoby chorej i ujemnie wpływa na efekty leczenia.
Obciążające organizm leczenie choroby nowotworowej nie powinno spychać prawidłowego żywienia na drugi plan. Rezerwy energetyczne organizmu człowieka są ograniczone i nie uzupełni ich samo podawanie preparatów witaminowych. Należy zadbać o to, aby chory otrzymywał także odpowiednią ilość energii oraz białka, tłuszczów i węglowodanów w odpowiednich proporcjach.
Właściwe odżywianie może poprawić samopoczucie pacjenta. Jednak w sytuacji, gdy z jednej strony występuje brak apetytu i niechęć do jedzenia, a z drugiej - zwiększone wymagania żywieniowe chorego, dostarczenie wystarczającej ilości pokarmu może być trudne. Posiłki przygotowywane w domu (np. rosół i zupy domowe, kleiki) mają za dużą objętość, a za małą wartość odżywczą. Dlatego warto podać pacjentowi gotowe diety o zbilansowanym składzie, stworzone specjalnie z myślą o zwiększonych potrzebach żywieniowych pacjentów. Preparaty te są źródłem energii oraz białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin i składników mineralnych, podanych choremu w odpowiednich proporcjach i wygodnej formie - płynnej w niewielkiej objętości. Zaleca się, aby pacjenci z chorobami nowotworowymi włączyli do swej diety te odżywki, szczególnie jeśli są niedożywieni i wyniszczeni, mają trudności z gryzieniem i połykaniem pokarmów, przygotowują się do operacji albo przygotowują się lub są w trakcie chemio-i radioterapii. Zbilansowane pod względem odżywczym preparaty są dostępne w aptekach bez recepty. Występują w kilku smakach. Ich skład jest tak skomponowany, aby całkowicie pokryć zapotrzebowanie organizmu pacjenta. Ważnym jest, aby przed zastosowaniem odżywki porozumieć się z lekarzem prowadzącym leczenie. Odżywki te przeznaczone są zarówno dla chorych, którzy spożywają normalne posiłki a potrzebują jedynie uzupełnienia diety oraz dla pacjentów, dla których zastąpią one całkowicie normalne pożywienie.
Przed rozpoczęciem leczenia każdy pacjent jest informowany o tym jak należy się zachowywać w czasie radioterapii aby najbardziej jak tylko się da zmniejszyć efekty uboczne. Do tych zaleceń należy się bezwzględnie stosować, a gdy wystąpią problemy, trzeba zwrócić się do lekarza prowadzącego leczenie promieniami.
Obecnie dzięki stosowaniu nowoczesnych metod leczenia promieniami zmiany skórne, które powstają jako efekty uboczne, występują po zakończeniu leczenia radioterapii. Ustępowanie tych zmian przebiega inaczej u każdego pacjenta. Najczęściej po 10 dniach od zakończenia radioterapii wyraźnie już widać zmniejszenie się reakcji, a na całkowite ustąpienie mogą pacjenci liczyć po 3 - 4 tygodniach , pod warunkiem, że będą się stosowali do zaleceń lekarskich.
Innym efektem ubocznym leczenia promieniami może być zmniejszenie liczby białych krwinek lub - rzadko - płytek krwi. Zmiany te ustępują szybko po zastosowaniu właściwego leczenia, ale można też im zapobiegać przez wykonywanie kontrolnych badań krwi w odstępach czasu zaleconych przez lekarza.
Chemioterapia, to leczenie cytostatykami czyli lekami, które uszkadzają nie tylko komórki raka, ale również te komórki tkanek prawidłowych, które są komórkami szybko mnożącymi się. Do tych tkanek, których komórki szybko się mnożą należą komórki szpiku kostnego, cebulek włosowych, naskórka, nabłonka jelit, komórki jajników. Wiedząc to, można przewidzieć, jakie będą efekty uboczne chemioterapii. W czasie chemioterapii mogą wystąpić wymioty, nudności i biegunka, które ustępują po leczeniu. Mogą też wystąpić zmniejszenie liczby krwinek białych lub krwinek płytkowych.