Rak piersi
EFEKTY UBOCZNE LECZENIA
Nie ma leczenia bez efektów ubocznych. Im bardziej agresywne jest leczenie, tym większa możliwość wystąpienia efektów ubocznych.
Agresywność leczenia jest zawsze dostosowana do agresywności choroby. To, że rak jest chorobą bardzo agresywną, wszyscy wiedzą. Bardzo agresywna choroba musi być leczona bardzo agresywnie, leczenie będzie, więc powodować występowanie reakcji ubocznych.
Efekty uboczne mogą występować w różnym okresie - podczas leczenia oraz po jego zakończeniu. Są efekty uboczne, które występują u wielu pacjentek i można je przewidywać. Można też zapobiegać wystąpieniu niektórych efektów ubocznych. Dzięki zapobieganiu można zmniejszyć nasilenie reakcji ubocznej lub opóźnić jej wystąpienie. Czasem w wyniku zastosowania pewnych działań zapobiegawczych efekty uboczne mogą w ogóle nie wystąpić.
Moment wystąpienia, czas trwania i nasilenia objawów ubocznych zależą od bardzo wielu czynników. Najważniejsze z nich to: zaawansowanie choroby, stan ogólny i wiek pacjentki. W trakcie leczenia raka nie można ograniczyć się jedynie do leczenia samego guza. Nie ma jeszcze badań, które pozwoliłyby w 100% wyznaczyć granicę tkanek nowotworu i tkanek zdrowych. Nie można, więc w trakcie leczenia ograniczyć się jedynie do obszaru widocznego guza, gdyż bardzo często w tkankach okolicznych, takich jak mięśnie, naczynia krwionośne, węzły chłonne, są obecne komórki raka. Po operacji, czyli amputacji piersi powstaje asymetria klatki piersiowej pacjentki. Duża grupa chorych odczuwa wówczas sztywność mięśni szyi i pleców, ograniczenie ruchomości ręki w stawie barkowym po stronie operowanej. Może też występować zaburzenie czucia na skórze w okolicy operowanej. Często również występuje obrzęk ramienia, czasem i przedramienia po operowanej stronie. Ograniczenie lub całkowite zniesienie wymienionych objawów można uzyskać, jeśli pacjentka czynnie i z wielkim zaangażowaniem będzie wykonywała zalecone przez rehabilitanta ćwiczenia. Ćwiczenia te rozpoczyna się już w pierwszych dniach po operacji.
W trakcie radioterapii często występuje na skórze reakcja polegająca na jej zaczerwienieniu i podrażnieniu. Powoduje to zwiększoną wrażliwość skóry na działanie czynników zewnętrznych, takich jak np. ocieranie przez odzież, drapanie, zbyt wysoka temperatura, np. w czasie opalania się na słońcu, zbyt niska temperatura, kosmetyki - dezodoranty czy kremy, woda i środki odkażające. Najlepiej więc wykluczyć wymienione wyżej czynniki w czasie leczenia promieniami. Przed rozpoczęciem leczenia promieniami każda pacjentka jest informowana o tym, jak należy się zachować w czasie radioterapii, aby jak najbardziej zmniejszyć efekty uboczne. Do zaleceń tych należy się bezwzględnie stosować, a gdy wystąpią problemy, trzeba się zwrócić do lekarza prowadzącego leczenie promieniami.
Obecnie dzięki stosowaniu nowoczesnych technik leczenia promieniami wszystkie zmiany skórne, które powstają jako efekty uboczne, występują po zakończeniu radioterapii. Ustępowanie tych zmian przebiega inaczej u każdej pacjentki. Najczęściej po 10 dniach od zakończenia radioterapii widać już wyraźnie zmniejszenie się reakcji, ale na całkowite ustąpienie można liczyć po 3 -4 tygodniach, pod warunkiem, że pacjentki będą stosowały się do zaleceń lekarskich.
Chemioterapia - to leczenie cytostatykami, które uszkadzają nie tylko komórki raka, ale również te komórki tkanek prawidłowych, które są komórkami szybko rosnącymi. Do tkanek, których komórki szybko rosną, należą komórki cebulek włosowych, naskórka, nabłonka jelit, jajników. Wiedząc to można przewidzieć, jakie będą efekty uboczne chemioterapii. Najczęściej w czasie chemioterapii występuje utrata włosów, które jednak odrastają po kilku tygodniach. Mogą też wystąpić wymioty i nudności oraz biegunka, które ustępują po leczeniu. Mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania oraz niepłodność, które najczęściej są też krótkotrwałe. Mogą wystąpić również reakcje uczuleniowe, najczęściej w postaci wysypki.
Leczenie hormonalne stosowane obecnie charakteryzuje się znacznie mniejszymi skutkami ubocznymi niż w latach poprzednich. W czasie leczenia hormonami może wystąpić zmniejszenie lub znaczne zwiększenie apetytu, u niektórych pacjentek mogą pojawić się obrzęki kończyn dolnych, zakrzepy u pacjentek, które mają żylaki. U części pacjentek mogą wystąpić krwawienia z dróg rodnych. Wszystkie objawy ustępują po zastosowaniu krótkiej przerwy w leczeniu oraz po zakończeniu leczenia.
REHABILITACJA
Rehabilitacja jest bardzo ważną częścią leczenia pacjentek z rakiem piersi. Zakres i intensywność rehabilitacji zależy od zaawansowania choroby oraz zastosowanego leczenia. Pacjentki po leczeniu chirurgicznym są rehabilitowane od pierwszych dni po operacji. W miarę upływu czasu intensywność ćwiczeń wzrasta. Kobiety po operacji powinny stosować zalecone ćwiczenia przez całe życie, aby utrzymać się w dobrej formie fizycznej i psychicznej. Bardzo ważnym elementem rehabilitacji po leczeniu operacyjnym jest zaopatrzenie się w odpowiednio dobraną protezę piersi. Aktywna rehabilitacja, właściwa proteza - to gwarancja szybkiego powrotu do pełnego zdrowia i funkcjonowania w życiu społecznym i zawodowym.
PODSUMOWANIE
Mamy nadzieję, że po przeczytaniu tej broszurki każda z Pań zwróci uwagę na swoje piersi, nauczy się samobadania piersi. W efekcie pozwoli to na zmniejszenie liczby kobiet zbyt późno zgłaszających się do leczenia. Ważne jest, aby pamiętać, że rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet w Polsce. Wśród pacjentek zgłaszających się do leczenia zaledwie u jednej trzeciej stwierdza się wczesne stadium zaawansowania choroby. Jedynie te pacjentki mogą być leczone radykalnie i mają szansę na wyleczenie.
Dlaczego większość kobiet zgłasza się do leczenia zbyt późno ?
Zapewne dlatego, że nie znają one metody samobadania piersi, nie znają lub lekceważą pierwsze objawy choroby, nie zgłaszają się regularnie do profilaktycznych badań mammograficznych.
Rak wcześnie wykryty i prawidłowo leczony jest uleczalny.
Całkowite wyleczenie to powrót do normalnego życia.